LỜI BAN BIÊN TẬP

Kính gửi Quý bạn đọc,

Xuất thân là một đơn vị quân đội, Công ty Thông tin M3 (tiền thân là Nhà máy thông tin M3) tự đặt ra phương châm hoạt động “Chất lượng là lương tâm của người thợ, là danh dự của nhà máy”. Trong chuyến thăm Nhà máy tháng 02/1982, Đại tướng Văn Tiến Dũng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã bày tỏ sự đồng tình với khẩu hiệu này. “Muốn có chất lượng trong sản xuất, trước hết phải có chất lượng từng con người, chất lượng người thợ càng cao thì chất lượng sản phẩm càng tốt, lương tâm người thợ càng trong sáng, trọn vẹn. Còn danh dự của Nhà máy, trước hết là danh dự của từng đồng chí. Danh dự của từng người càng được giữ gìn, tôn trọng bao nhiêu thì danh dự của Nhà máy càng được nêu cao rực rỡ bấy nhiêu”.

Lời nhắn nhủ đó đã luôn theo sát M3 trong nhiều năm phát triển. Từ một nhà máy quân đội ra đời vào những năm tháng chiến tranh ác liệt với nhiệm vụ bảo dưỡng, sửa chữa khí tài thông tin hữu tuyến điện, đến nay M3 đã trở thành nhà sản xuất cáp quang số 1 tại Việt Nam, dẫn đầu trong nghiên cứu, sản xuất phụ kiện ngành viễn thông, từng bước chinh phục thị trường quốc tế.

Bước vào giai đoạn mới, trước những thách thức mới, M3 luôn vững tin hướng tới mục tiêu trở thành Công ty cơ khí chính xác công nghệ cao hàng đầu Việt Nam.

Tiếp tục phát huy giá trị truyền thống, cốt lõi được hun đúc từ 50 năm qua, M3 ngày hôm nay đang tiếp tục xây dựng một tập thể những người "lính thợ" gắn kết, máu lửa, quyết tâm cao, phát triển văn hóa & con người M3 với tinh thần “Sáng tạo - Cống hiến - Khác biệt”.

Trân trọng,

BAN BIÊN TẬP

“Trải qua hơn một thập kỷ sau khi gia nhập Tập đoàn Viettel từ năm 2009, M3 đã được những thành tựu ấn tượng, trở thành một trong các đơn vị nòng cốt. Giai đoạn 2021- 2025, M3 được giao nhiệm vụ phát triển thành một trung tâm cơ khí chính xác hiện đại nhất đất nước, tạo ra những sản phẩm chất lượng ngang tầm thế giới.” Đó là khẳng định của Thiếu tướng Lê Đăng Dũng – Quyền Chủ tịch kiêm TGĐ của Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông Quân đội chia sẻ về “trung tâm cơ khí chính xác công nghệ cao” M3.

Thưa đồng chí, năm nay là kỷ niệm tròn 50 năm thành lập của Công ty Thông tin M3, một thành viên quan trọng trong định hướng trở thành Tổ hợp Công nghiệp Quốc phòng Công nghệ cao của Tập đoàn Viettel. Kể từ khi gia nhập Ngôi nhà chung, có thể nói, M3 đã có những bước phát triển vượt bậc về cả quy mô, trình độ con người và sản xuất kinh doanh. Là nhà lãnh đạo đã trực tiếp tham gia tiếp nhận Nhà máy M3 từ Bộ Tổng tham mưu, cũng như theo sát các bước phát triển của Công ty Thông tin M3 trong suốt thời gian qua, đồng chí có nhận xét thế nào về thành quả đơn vị này đạt được đến thời điểm hiện tại?

Năm 2009, ngay từ khi M3 gia nhập ngôi nhà của Viettel, chúng tôi đã xác định rất rõ nhiệm vụ cho đơn vị. M3 được định hướng lại, trở thành trung tâm cơ khí điện tử hiện đại nhất của đất nước, ngang tầm khu vực và thế giới. Với định hướng đó, chúng tôi nhanh chóng đầu tư những thiết bị hiện đại nhất cho M3 và đào tạo cán bộ, tổ chức lại công ty một cách hoàn chỉnh.

Tôi vẫn nhớ rõ khi nhận chuyển giao từ Bộ Tư lệnh Thông tin, cơ sở vật chất của nhà máy lúc đó rất nghèo nàn, đặc biệt là máy móc, hạ tầng. Chúng tôi vẫn quyết định đầu tư lớn cho M3, và tôi là một trong những người tham gia dự án đầu tư máy CMC năm 2011. Đây là loại máy rất hiện đại vào thời bấy giờ. Dự án đó đến nay vẫn là cơ sở cực kỳ quan trọng, nền tảng ban đầu để M3 phát triển.

Những chiến lược đặt ra và được triển khai tại M3 đến nay đã mang lại kết quả rõ ràng. Đơn vị đã sản xuất ra những thiết bị cơ khí điện tử chất lượng cao và được ứng dụng trong rất nhiều thiết bị công nghệ cao của Viettel. Có thể khẳng định, M3 đã đạt được những kết quả mà Viettel kỳ vọng.

Trong giai đoạn phát triển tiếp theo, mục tiêu đặt ra với công tác nghiên cứu và phát triển sản phẩm của M3 là phải đáp ứng tiêu chí chung: “Công nghệ tiên tiến – Chất lượng Hàn Quốc – Giá Trung Quốc” và có thể bán được ra thế giới. Yêu cầu này có ý nghĩa như thế nào, thưa đồng chí?

“Công nghệ tiên tiến – Chất lượng Hàn Quốc – Giá Trung Quốc” - Đó là cách nói dân dã để định vị thế mạnh cạnh tranh cho đơn vị thôi. Khoa học công nghệ trên thế giới đang phát triển như vũ bão. Chúng tôi mong muốn và đặt mục tiêu cho M3 phát triển các sản phẩm mang tính chuyên môn cao, đặc biệt là sản phẩm rất tinh xảo như những chi tiết trong lĩnh vực hàng không vũ trụ. Chúng tôi xác định M3 phải phát triển sản phẩm chủ đạo là những sản phẩm cực kỳ chính xác dùng trên máy bay, tên lửa, thậm chí là tàu vũ trụ.

Điều quan trọng là phải bắt đầu nghiên cứu các loại vật liệu mới, vật liệu thông minh. Đó là nền tảng của ngành cơ khí chính xác. Chúng tôi cũng yêu cầu M3 phải đạt được các tiêu chuẩn tiên tiến nhất trên thế giới trong giai đoạn 2020 – 2025.

Tất cả các hoạt động sản xuất của M3 phải được chuyển đổi số, đặc biệt phải dựa trên phân tích dữ liệu lớn, tức là mọi quyết định, định hướng đều phải dựa trên kết quả phân tích dữ liệu lớn. Tất cả các vấn đề quản trị nội bộ đều phải ứng dụng công nghệ thông tin, hoạt động tự động, đặc biệt là vấn đề quy trình. Thực chất, công ty M3 là một nhà máy hiện đại nên quy trình sản xuất phải ở mức tiên tiến nhất của thế giới.

Chúng tôi đặt kế hoạch chỉ trong vòng vài năm tới, M3 sẽ thực hiện hoàn chỉnh các hoạt động chuyển đổi số nội tại.

Thưa đồng chí, trong sứ mệnh trở thành nòng cốt xây dựng tổ hợp công nghiệp quốc phòng công nghệ cao của Viettel, M3 đóng vai trò như thế nào?

Để hoàn thành nhiệm vụ trở thành hạt nhân của việc xây dựng tổ hợp công nghiệp quốc phòng công nghệ cao, Viettel cần triển khai 2 lĩnh vực: Về sản xuất điện tử, chúng tôi giao cho Công ty Thông tin M1. Về sản xuất cơ khí chính xác, chúng tôi giao cho Công ty Thông tin M3.

Có thể nói, để xây dựng một nền quốc phòng công nghệ cao, M3 gánh vác ít nhất là một nửa và là nửa rất quan trọng. Thậm chí, với sự phát triển của khoa học hiện nay, cơ khí chính xác là điều không thể thiếu trong việc xây dựng nền công nghiệp quốc phòng công nghệ cao.

Chúng tôi đã đặt ra nhiệm vụ rõ ràng. Giai đoạn 2021- 2025, M3 sẽ phát triển thành một trung tâm cơ khí chính xác hiện đại nhất đất nước, tạo ra những sản phẩm chất lượng ngang tầm thế giới, đóng góp vào việc xây dựng tổ hợp công nghệ cao ở Việt Nam, đồng thời cũng cung cấp những sản phẩm đó cho các công ty trên thế giới.

Để thực hiện được điều đó, ngoài nỗ lực của M3, Tập đoàn Viettel sẽ hỗ trợ đơn vị ở một số khía cạnh.

Thứ nhất, quan trọng nhất là đào tạo con người, làm sao để M3 có một lực lượng nhân viên, chuyên gia chất lượng cao, đồng thời tổ chức công ty hiện đại, phù hợp với quy trình sản xuất.

Thứ 2, Tập đoàn sẽ đầu tư công nghệ hiện đại nhất cho M3 theo hướng trở thành tổ hợp sản xuất hiện đại.

Cuối cùng, Tập đoàn sẽ đặt hàng M3 sản xuất sản phẩm, đảm bảo đầu ra cho các sản phẩm của công ty.

Xin cảm ơn đồng chí!

Trên chặng đường nửa thế kỷ đã đi qua, cán bộ công nhân viên Công ty Thông tin M3 đã chứng kiến đơn vị của mình trải qua rất nhiều lần thay đổi để trưởng thành hơn. Hơn 10 năm kể từ ngày chuyển giao từ Bộ Tổng tham mưu của Bộ Quốc phòng về Tập đoàn Viettel và đạt những thành tựu rực rỡ, hôm nay, người Viettel ở M3 lại đang hứng khởi bước vào một cuộc thay đổi toàn diện khác, mang tên “Chuyển đổi số”.

Chuyển đổi số đến từ tư duy của từng cá nhân…

Thực tế, chỉ đạo của Lãnh đạo Tập đoàn đã được M3 tiếp nhận từ vài năm qua, không chỉ ở quy mô doanh nghiệp, mà ở từng xí nghiệp, phân xưởng của M3, quá trình này cũng đang được thực hiện. Chị Đỗ Thị Hoa (nhân viên Vật tư Xí nghiệp Cơ khí, Công ty Thông tin M3) kể, trước đây, các loại dao cụ được nhân viên kỹ thuật Công ty M3 xây dựng định mức và thực hiện cấp phát, tính chi phí theo dự án. Sau khi kết thúc, số dao cụ này được coi là vật tư tiêu hao, không nằm trong danh mục cần quản lý, thu hồi và không đánh giá giá trị còn lại để tận dụng cho các dự án khác, công việc khác. Chị Hoa cho biết, hình thức quản lý dao cụ này khiến chị nhiều khi phải làm thêm ngoài giờ, có khi đến tối muộn.

“Bản thân tôi và những người thợ sản xuất là người trực tiếp lĩnh và sử dụng hàng ngày, chúng tôi luôn trăn trở và muốn tìm giải pháp để có thể tiết kiệm được chi phí cho Công ty. Vì vậy, sau 3 tháng tìm hiểu, nghiên cứu, chúng tôi đã xây dựng được phần mềm quản lý dao cụ dựa trên nền tảng lập trình VBA trong Excel”, chị Hoa chia sẻ.

Bước vào giai đoạn đầu áp dụng phần mềm, việc thay đổi tư duy, phương pháp làm việc không khỏi khiến các cán bộ, nhân viên xí nghiệp cơ khí bỡ ngỡ. Chị Hoa nhận định, với những lợi ích của phần mềm mang lại như tiết kiệm chi phí, thời gian, công sức, cán bộ, nhân viên trong xí nghiệp đã nỗ lực không ngừng nghỉ từng bước làm chủ hệ thống, đồng thời thay đổi phương pháp làm việc phù hợp.

“Ngoài giá trị như quản lý được số lượng dao cụ, công dụng cụ đầu vào và xuất ra; có dữ liệu tra cứu số lượng tồn kho; truy xuất được dữ liệu bàn giao cho từng cá nhân sử dụng; truy xuất được dữ liệu về lệnh sản xuất; … thì con số 1.900 dao cụ mới, tương ứng gần 1 tỷ đồng là chi phí tiết kiệm được từ đầu năm 2020 đến nay nhờ vào việc sử dụng phần mềm quản lý dao cụ - một sáng kiến bắt nguồn từ việc cam kết thực hành văn hóa số của cán bộ, nhân viên Công ty Thông tin M3”, chị Hoa nói.

… và những chuyển đổi trên toàn hệ thống

Anh Chu Tiến Dũng, phụ trách phòng Công nghệ Thông tin (Công ty Thông tin M3) cho biết, hiện công ty đã đưa giải pháp ERP SAP B1 của Đức vào vận hành chính thức sau 2 năm triển khai. “Toàn bộ các hoạt động nghiệp vụ từ bán hàng, mua hàng, quản lý sản xuất, quản lý tài sản và Kế toán tổng hợp đều đã được thực hiện trên hệ thống hiện đại này. Rất nhiều những vướng mắc, tồn tại trên hệ thống quản trị cũ đã được giải quyết”.

Theo anh Dũng, việc triển khai hệ thống là một quá trình chuyển đổi lớn, thay đổi toàn bộ văn hóa của Công ty trong hoạt động kinh doanh và sản xuất về hành vi số, nhận thức số. “2 năm đó có thể coi là giai đoạn quá độ - giai đoạn mà tập thể Công ty Thông tin M3 đã phải lựa chọn thay đổi thói quen, hình thành những văn hóa mới trong hoạt động kinh doanh và sản xuất, trong đó có những lựa chọn hy sinh những thành quả hiện tại, để tiếp nhận những tư duy mới, công nghệ mới nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý điều hành hoạt động của Công ty, nó cũng là bước đầu tiên trong quá trình triển khai Chuyển đổi số của M3”.

“Cũng giống như các đơn vị trên toàn Tập đoàn, tất cả các hoạt động sản xuất của M3 phải được chuyển đổi số, đặc biệt phải dựa trên phân tích dữ liệu lớn, tức là mọi quyết định, định hướng đều phải dựa trên kết quả phân tích dữ liệu lớn. Tất cả các vấn đề quản trị nội bộ đều phải ứng dụng công nghệ thông tin, hoạt động tự động, đặc biệt là vấn đề quy trình. Thực chất, công ty M3 là một nhà máy hiện đại nên quy trình sản xuất phải ở mức tiên tiến nhất của thế giới. Chúng tôi đặt kế hoạch chỉ trong vòng vài năm tới, M3 sẽ thực hiện hoàn chỉnh các hoạt động chuyển đổi số nội tại”, những chỉ đạo của Thiếu tướng Lê Đăng Dũng, Quyền Chủ tịch kiêm TGĐ của Tập đoàn Viettel, cũng chính là tinh thần của cuộc chuyển đổi số đã được từng người M3 nhận thức từ nhiều năm nay.

Lịch sử Viettel đã trải qua rất nhiều lần tạo ra đột phá khi bị đẩy vào những tình thế khó khăn. Năm đầu tiên M3 tham gia chuỗi cung ứng linh kiện Hàng không vũ trụ toàn cầu cũng là một minh chứng. Cơ hội làm chủ công nghệ lõi đến với M3 chính từ khó khăn của “người anh em” Viện Hàng không Vũ trụ Viettel do đại dịch Covid-19.

Theo kế hoạch năm 2021, Viện Hàng không Vũ trụ (VTX) được giao liên kết với các đơn vị nước ngoài như Brazil, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản… để chuyển giao công nghệ, qua đó nắm quy trình sản xuất. Tuy nhiên do tình hình dịch Covid-19 ngày một căng thẳng, việc hợp tác tạm ngừng trệ.

Để kịp tiến độ kế hoạch, VTX chuyển hướng tìm kiếm đối tác trong nước gia công chế tạo một số chi tiết động cơ. Một trong số đó là chi tiết động cơ nén áp suất cao – hay compressor - có biên dạng phức tạp nhất. Động cơ này bao gồm 5 tầng nén với các cánh mỏng có thiết kế phức tạp, sắp xếp so le với mật độ dày, yêu cầu chính xác cao về độ đồng tâm và kích thước lắp ghép.

Anh Nguyễn Trung Thiên, Trưởng phòng Kỹ thuật, kiêm Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu phát triển sản phẩm của M3, cho biết: “Lúc đó VTX đã có bản vẽ thiết kế 3D của sản phẩm, tuy nhiên hầu như chưa có đối tác trong nước nào có kinh nghiệm thực thi. Trong hoàn cảnh đó, được sự giao phó của Ban Tổng giám đốc Tập đoàn, M3 đã nhận nhiệm vụ chế tạo thử chi tiết compressor”.

Đầu tháng 5/2021, anh Trần Thanh Bình, Trưởng ban Cơ khí công nghệ cao nhận trách nhiệm làm trưởng dự án chế tạo chi tiết compressor, bắt đầu lên kế hoạch triển khai chi tiết.

“Được giao nhiệm vụ lớn, trong khi anh em M3 chưa có kinh nghiệm chế tạo một chi tiết phức tạp như vậy, quả thực lúc đó tôi khá lo lắng. Nhưng đi kèm với đó là sự phấn chấn. Nếu hoàn thành, M3 sẽ làm chủ được một trong những công nghệ lõi thuộc dạng khó nhất”, anh Bình chia sẻ. Đứng trước các kỹ sư M3 là một “núi” thách thức khổng lồ. Yêu cầu kỹ thuật đòi hỏi độ chính xác rất cao, như dung sai profile chỉ trong phạm vi 0,2mm, dung sai hình học như độ đồng tâm, độ đảo mặt đầu đều không vượt quá 1%. Những yêu cầu đẳng cấp thế giới ấy đòi hỏi việc gia công phải được thực hiện trên hệ thống máy móc có độ chính xác lên tới 5/1000m. “Lo lắng, nhưng không hề nao núng”, anh Bình tập hợp đội ngũ tìm phương án ứng phó.

Quy trình 5 công đoạn được vạch ra rõ ràng: thiết kế dụng cụ cắt, xây dựng quy trình công nghệ, mô phỏng gia công trên phần mềm NX-CAM, chế tạo sản phẩm ở trung tâm gia công công nghệ cao và cuối cùng là kiểm tra sai số hình dáng, kích thước. Việc chia nhỏ các công đoạn giúp các khó khăn được nhận diện chi tiết hơn và cũng nhờ đó, tìm ra giải pháp nhanh hơn.

Khó khăn đầu tiên là vật liệu. Theo yêu cầu của VTX và Ban lãnh đạo Tập đoàn, vật liệu sử dụng làm chi tiết compressor phải là nhôm nguyên khối nhập khẩu từ nước ngoài. Tuy nhiên, vì đang trong giai đoạn thử nghiệm chế tạo, M3 quyết định đặt mua thêm 2 khối nhôm công nghiệp nội địa có kích thước tương tự nhưng giá thành chỉ bằng khoảng 1/2 vật liệu ngoại nhập để tiến hành chế tạo. Sau khi nắm vững quy trình công nghệ, M3 mới thử nghiệm trên vật liệu ngoại nhập.

Song song, anh Bình và đồng nghiệp tìm kiếm các tư liệu trong và ngoài nước, tham khảo tư vấn của chuyên gia Mỹ để xây dựng phương án gia công. Anh Lê Trung Hải, nhân viên phòng Kỹ thuật M3, được giao nhiệm vụ gia công tiện công nghệ cao bao gồm cắt gọt vật liệu theo đúng kiểu dáng và kích thước và cắt gọt các chi tiết bên trong theo đúng thiết kế 3D. Khó khăn lớn nhất bấy giờ là tuy máy móc nhà xưởng có đủ, nhưng các dụng cụ gia công chi tiết như dao cụ cơ khí, đồ gá tiêu chuẩn… dành riêng cho sản phẩm này lại không sẵn. Để khắc phục, cả nhóm phải lên phương án gia công dụng cụ trước khi gia công vật liệu.

“Ban đầu, tôi định tự chế tạo dao cụ bằng thép gió nhưng không thành. Tay cầm bị rung, ảnh hưởng đến độ chính xác gia công. Sau đó, nhờ chuyên gia tư vấn và tham khảo thêm tài liệu, ý kiến của anh em kỹ thuật, tôi mất gần 1 tuần mới gia công xong dao cụ”, anh Hải kể lại. Sau đó, mặc dù đã có dụng cụ tiêu chuẩn, nhưng nhóm vẫn phải sửa chữa và chế tạo thêm 10 dao cụ để phục vụ cho công việc.

Và điều gì đến đã đến, những nỗ lực của các kỹ sư công nghệ cao M3 đã được đền đáp. Hơn 2 tháng nhận nhiệm vụ, trải qua 2 sản phẩm chế thử trên vật liệu nhôm công nghiệp trong nước, M3 cơ bản làm chủ công nghệ gia công sản phẩm compressor 5 tầng nén đường kính ngoài 320mm. Đồng thời, M3 cũng chế tạo thành công trên vật liệu nhôm nguyên khối ngoại nhập. Cũng với sản phẩm này, các nước phát triển như Brazil, Ấn Độ… phải mất 6 tháng mới thực hiện xong sản phẩm mẫu.

Với kinh nghiệm chế tạo các sản phẩm phức tạp, độ khó cao, M3 đã khẳng định được năng lực gia công các sản phẩm cơ khí chính xác. Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu phát triển sản phẩm Nguyễn Trung Thiên khẳng định: “Trong thời gian tới, M3 tiếp tục nghiên cứu và chế tạo thử nghiệm các chi tiết khác như Trục trước, Trục sau, Turbin rotor… bằng các hợp kim chịu nhiệt như inconel, titanium. Chúng tôi cũng sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với VTX để tích hợp thử nghiệm và hoàn thành sản phẩm trong tương lai gần”.